Jarosław Żurawiński, Prezes Morskiej Fundacji Historycznej i Przewodnika

Wycieczka po Stoczni Gdańskiej 

Stocznia Gdańska, dawniej Stocznia im. Lenina, jest dużą polską stocznią zlokalizowaną w Gdańsku. Strajk ponad 12,000 000 stoczniowców w 1980 roku doprowadził do powstania Solidarności, pierwszego niekomunistycznego związku zawodowego w krajach bloku wschodniego. Prowadzony przez elektryka stoczniowego Lecha Wałęsę strajk był jedną z pierwszych akcji w ramach kampanii obywatelskiego oporu, która przyczyniła się do ostatecznego upadku komunizmu w Polsce i Europie Wschodniej.

Możemy więc zacząć na zewnątrz przy wejściu do Stoczni, gdzie znajduje się Pomnik Poległych Stoczniowców z 1970 roku. Dla Polaków jest to jeden z najważniejszych pomników po II wojnie światowej. To świadectwo strajkujących i miejscowej ludności, że ten pomnik stoi, ponieważ to nie rząd chciał upamiętnić to wydarzenie, podczas którego zginęły 44 osoby. Pomnik jest głęboko związany z Katolicyzmem. Krzyże reprezentują wiarę, kotwice - nadzieję, a 10 tablic - miłość do wolności i nawiązują do dekalogu. Kręgi wyżłobione w placu okalającym pomnik reprezentują kręgi, które wyłaniają się po wrzuceniu kamienia do wody. Kamień przedstawiający wolność i ideę, że wolność, podobnie jak fale, jest czymś, czego nie można zatrzymać. Trzy wieżowe konstrukcje reprezentują ukrzyżowania na Golgocie. Technika budowy pomnika jest taka sama jak ta wykorzystywana przy budowie statków i celowo odzwierciedla pracę robotników, którzy zostali zabici przez rządowe wojska.

Obecna brama przy wejściu do Stoczni reprezentuje wejście do niegdyś największej stoczni na świecie, mierzącej łącznie 165 hektarów kwadratowych (0, 63 mile kwadratowe). Nie jest to oryginalna brama. Pierwotna brama została zniszczona przez czołg w latach 80-tych, kiedy to rząd rozprawił się ze strajkującymi. Brama ta oznacza również miejsce, w którym zginęli ludzie 16 grudnia 1970 roku. Strajkujący protestowali przeciwko wysokim podwyżkom cen żywności. I za to zostali zabici.

Stocznia była miastem w obrębie miasta, z własnymi ulicami, liniami tramwajowymi, a nawet pociągami. Jednak głównym środkiem transportu był rower. Jazda rowerem z jednego końca Stoczni do drugiego zajmowała od 45 do 60 minut.  Był szpital, poczta, klub sportowy, a nawet kino. W latach 60. ubiegłego wieku pracowało tu ponad 18 000 osób. Aby zrozumieć Stocznię jako miejsce, trzeba wiedzieć, że istniała tu cała kultura, która wykraczała poza produkcję statków, że ludzie żyli tu przez wiele lat. Powszechnie zdarzało się, że trzy pokolenia ludzi w tej samej rodzinie pracowały tu jednocześnie: dziadek, ojciec i syn / wnuk. Również wiele mężów i żon pracowało w różnych częściach stoczni. Ludzie się tu zakochiwali, pobierali i rodzili dzieci w stoczniowym szpitalu.

Stocznia była w pewnym sensie całym społeczeństwem. Solidarność była więc ruchem kulturalno-społecznym, i tak samo jak politycznym. Nawet ludzie, którzy nie pracowali w stoczniach, mieli członków rodziny, którzy tam pracowali. To właśnie dzięki temu połączeniu ludzie w pewnym sensie mieszkali całe swoje życie na stoczni, a w latach 80. mógł powstać tutaj taki ruch jak Solidarność.

Ta wyciecka była prowadzona w jęzku angielskim oraz polskim i obejmowała również tłumaczenie

Fotos: Janeil Engelstad